Ebook SEO Copywriting (7): Cấu trúc bài viết

Hầu hết các bạn làm SEO, nhất là các bạn đi sâu vào link không lạ lẫm gì với các mô hình như: hình tháp, hình bánh xe, chuỗi liên kết... Nhưng có lẽ số lượng SEOer theo con đường copywriting chưa nhiều, SEO Copywriting chưa thật sự phát triển mà vì vậy, nhiều bạn có lẽ không biết rằng bài viết cũng có cấu trúc, mô hình riêng của nó. Tất nhiên việc áp dụng cấu trúc nào cần phải linh hoạt, việc kết hợp các mô hình với nhau càng cần phải sáng tạo. Công thức chỉ là tương đối.

Cấu trúc của một bài viết thì có rất nhiều, có thể kể lên tới hàng chục. Trong bài viết này mình sẽ chia sẻ với các bạn một số cấu trúc cơ bản. Và trong khuôn khổ của Ebook cũng chỉ giới thiệu một số cấu trúc thường sử dụng trên web.

Điều đầu tiên, các bài viết tuy rằng có nội dung, các thể hiện khác nhau, nhưng tựu chung lại đều nhằm vào trả lời các câu hỏi cơ bản (6W + 1H):

What? ( Chuyện gì?)
Where? (Ở đâu?)
When? ( Khi nào?)
Who? ( Ai liên quan?)
With?(Cùng với những ai?)
Why? ( Tại sao?)
How? (Như thế nào?)​

Tất nhiên điều này là không nhất thiết, như bài giới thiệu sản phẩm, dịch vụ, công ty và bài tản mạn... không nhất thiết phải nêu ra và trả lời câu hỏi trên. Viết quảng cáo và bài PR thì đòi hỏi phải sáng tạo và cách tiếp cận phù hợp. Nhưng tin tức, khuyến mãi, bài phân tích, bình luận là những dạng bài được sử dụng nhiều trên môi trường trực tuyến (do yêu cầu thông tin nhanh, mới, độc) thì rất cần.

Vấn đề tiếp theo là trước mỗi sự kiện các bạn cần phải xác định được đâu là chi tiết quan trọng, đâu là chi tiết ít quan trọng hơn để có cách bố trí phù hợp trong từng hoàn cảnh cụ thể.

Mô hình Hình tháp xuôi:
Còn gọi là mô hình: "tam giác thường", "hình nón", "hình cây thông".

Mô hình này quen thuộc với hầu hết chúng ta, từ ngày cấp 2 mình nhớ đã có môn Tập làm văn, cấu trúc Mở bài -> Thân bài -> Kết luận cô nói mãi rồi.

Đặc điểm của nó là mở đầu bằng một hình ảnh, một câu gây ấn tượng, gợi tính tò mò cho người đọc, mức độ quan trọng tăng dần ở các câu sau và chi tiết quan trọng nhất được đưa xuống dưới cùng (kết luận).

​

Bạn nào SEO cho site truyện nên đào sâu vào cấu trúc này vì bản chất của chuyện là phải “câu nhử”, dẫn dắt người đọc. Mình nghĩ các bài viết tâm sự, chia sẻ chuyện đời, chuyện nghề SEO cũng có thể áp dụng cấu trúc này.

Ví dụ, sau một hồi than SEO khổ, SEO khó, chẳng nhẽ buông một tiếng thở dài rồi thôi. Theo mình, nếu không dậm dọa giải nghệ để anh em chia sẻ thì cũng phải tuyên bố một điều gì đó lớn lao, kiểu như: “Tuy thuật toán không ngừng thay đổi, đối thủ ngày một nhiều, nhưng…”. Kết là kết thúc bài nhưng phải mở ra một cái gì đó, gợi nên những suy nghĩ, hướng đi mới.

Mô hình Hình tháp ngược:

​

Ngược tất nhiên phải đối lập với xuôi. Đặc điểm của cấu trúc này là các chi tiết quan trọng được đưa ngay lên trên. Đây là mô hình được áp dụng nhiều trong báo chí, đặc biệt là ở thể loại tin tức.

Điểm mạnh của nó là người viết có thể nhanh chóng đưa thông tin đến người đọc. Người biên tập có thể cắt phần ở dưới ít quan trọng để đưa được nhiều tin hơn. Và người đọc có thể nhanh chóng nắm bắt tin tức mà không cần phải đọc quá nhiều.

Ví dụ: “Ngày 26 – 09 – 2013, tại Mountain View, Google chính thức ra mắt Thuật toán Chim ruồi - Hummingbird”

Đây là câu đầu tiên của một Tin, thông báo về thuật toán mới của Google, nó đã trả lời các câu hỏi: Ai (Google), Cái gì (Thuật toán Chim ruồi), Ở đâu (Mountain View), Khi nào (Ngày 26 – 09 – 2013).

Các câu tiếp theo sẽ trả lời các câu hỏi còn lại, ít quan trọng hơn. Tất nhiên trong trường hợp này bản thân việc Google đưa ra thuật toán mới đã là chi tiết quan trọng nhất rồi.

Cấu trúc Hình chữ nhật:
Trong cấu trúc này các chi tiết nổi bật được sắp xếp trải dài từ đầu tới cuối bài. Mỗi chi tiết có lượng thông tin nhất định. Các chi tiết tương đối bình đẳng, độc lập, nhưng cùng hướng vào để làm nổi bật sự kiện. Cấu trúc này thường được sử dụng cho bài phân tích, tường thuật và tổng hợp thông tin.

​

Ví dụ, ngày mai Google cập nhật PR, sau khi viết tin mình có thể làm một bài tổng hợp lại suy nghĩ, cảm xúc của các bạn.

Ngay sau Google cập nhật PR, các diễn đàn ngập tràn cảm xúc vui buồn lẫn lộn của các bạn làm SEO.
Tại IDVS, trong topic A bạn B nói
Tại thegioiseo bạn C chia sẻ
Tai diễn đàn seotopx bạn X hồ hởi
Trái ngược với tâm lý vui vẻ của nhiều bạn là nét thất vọng của các bạn Y,Z – bị rớt pagerank....

Kết cấu theo vòng tròn khép kín:
Hay còn gọi là mô hình quả trứng ngỗng, nghĩa là bài viết được bắt đầu từ chi tiết nào thì kết thúc bằng chi tiết ấy, chi tiết quan trọng vì thế được nhấn mạnh, nhắc lại ở cấp độ cao hơn.

​

(Cấu trúc Vòng tròn khép kín)​

Ví dụ như bài viết về “Sườn heo nướng muối ớt” của mình mở đầu bằng chi tiết, một lời khen về món ăn:
“Nó ngon không chịu được” và kết thúc cũng chính bằng câu nói này.

Kết cấu theo trình tự thời gian

​

Thường áp dụng cho các bài tường thuật, một số bài PR, Giới thiệu cũng có thể sử dụng kết cấu này. Nghĩa là một bạn kể một câu chuyện từ khi nó bắt đầu tới thời điểm hiện tại, hoặc tới khi nó kết thúc.

Để dễ hình dung hơn mình có thể ví dụ bằng việc bỗng dưng nổi hứng viết một bài giới thiệu về diễn đàn IDVS chẳng hạn. Mình có thể sử dụng cấu trúc theo trình tự thời gian:

Nhìn vào sự phát triển của IDVS ngày hôm nay, không phải ai cũng thấu hiểu được những khó khăn của diễn đàn thủa đầu chập chững.
Khởi đầu với 3 thành viên, không quản ngày đêm...
Bị ddos, gài link ẩn, bêu xấu đủ kiểu, nhưng...
Sau xử phạt do vi phạm Nghị định 72 những tưởng diễn đàn sẽ không gượng dậy nổi. Thế mà...

Tuy nhiên cấu trúc này cũng rất linh hoạt, người dùng có thể viết ngược lại từ hiện tại lùi về quá khứ. Hoặc bắt đầu từ một sự kiện “đắt”.

Ví dụ: Dưới tác động của Nghị định 72, hàng loạt diễn đàn, website lớn bị đóng cửa, forum IDVS cũng nằm một trong số đó. Ba ngày, năm ngày, rồi một tuần trôi qua; biết bao hy vọng rồi thất vọng. Một tháng, người ta bắt đầu nghĩ về sự ra đi mãi mãi. Mỗi ngày qua đi, khi những suy nghĩ về IDVS sẽ như một phần của quá khứ cứ nhen nhóm và lớn dần, kèm theo nỗi buồn tha thiết. Chính lúc ấy – một thoáng lặng đi – để rồi òa lên: “IDVS trở lại rồi”!

Mình có thể bắt đầu bằng khó khăn mới đây của diễn đàn rồi mới triển khai sang các sự kiện khác, mốc thời gian khác.

Kết luận:
Ngoài các cấu trúc nêu trên còn có rất nhiều cấu trúc khác như: cấu trúc viên kim cương, bóc hành, tam đoạn luận, nguyên nhân – hậu quả, đồng hồ cát... chủ yếu dùng trong báo chí. Việc giới thiệu các mô hình chỉ mang tính tham khảo. Mình nhắc lại một lần nữa là việc sử dụng phải linh hoạt và sáng tạo, tránh công thức.

--------------------------------------​

@1: Bài viết có tham khảo Các thể loại Báo chí Thông tấn (Đinh Văn Hường)​

@2: Bài viết tham khảo: Sườn heo nướng muối ớt​

Mã:

http://lammonanngon.blogspot.com/2013/04/suon-heo-nuong-muoi-ot.html

 

Phải công nhận là bài viết này đầu tư quá tốt. Cùng là CopyWriting nhưng nội dung bài này thì quá chán.

 

Bác N2 đùa sao thế, 2 câu hoàn toàn mâu thuẫn với nhau thế kia, dù sao cảm nhận thì bài viết này được đầu tư kĩ và đọc khá lạ lẫm

 

Bài viết "Copy bài viết thế nào để lên TOP" mà Mr.N2 đề cập chủ yếu chia sẻ cách rewrite lại bài viết. Rewrite đang được các SEO ở VN sử dụng nhiều với nhiều lý do khác nhau. Hơn nữa các phương pháp được chia sẻ trong bài viết mới ở cấp thấp, chủ yếu là xào lại bài. Còn rewrite như ở các báo mạng đang làm thì cao hơn. Họ nắm ý rồi từ ý viết thành bài, từ tin viết thành bài, từ bài co thành tin.
Suy nghĩ riêng của mình là: SEO có thể rewrite nhưng phải biết cách và cũng phải có khả năng. Cũng như Cover lại một bản nhác, phải có cái mới, khác biệt, thú vị so với bản gốc. Và tất nhiên là phải xin phép tác giả rồi, ghi rõ nguồn rồi.

Mình nghĩ không hẳn là mâu thuẫn. Mà Mr.N2 không thích sự lạm dụng kĩ thuật rewrite, nhìn ở góc độ tiêu cực nó giết chết sự sáng tạo.

Thanks bạn

Việc viết theo cảm xúc và mạch văn là rất khó. Viết là phải có cảm xúc rồi. Nhưng những dạng bài thiên về Nghệ thuật hoặc pha trộn giữa chất Chính luận và Nghệ thuật đều rất khó. Vì ngoài cảm xúc, nó đòi hỏi phải có trải nghiệm, nền tảng văn hóa... Các tác phẩm của Vũ Bằng, Thạch Lam, Nguyễn Tuân là dạng văn mình rất thích, nó không có cấu trúc.
Vì thế mình mới nhắc đi nhắc lại, cấu trúc chỉ là để tham khảo. Viết đến trình không cần cấu trúc, sử dụng linh hoạt, mới là "Copy Writing".

 

Bạn có thể tham khảo trang baynhe.vn của bác Baynhe. Cái Blog chứa bài "Sườn heo nướng muối ớt" của mình link cũng chả bao lăm đâu.

Vì nội dung chất ngoài việc hay, mới, hấp dẫn thì còn phụ thuộc vào việc bạn nghiên cứu từ khóa, liên kết bài viết, phát tán nội dung, thời điểm tung bài...

Cấu trúc và các câu hỏi này chủ yếu dành cho tin bài có tính thời sự bạn nhé. Còn bài PR, Quảng Cáo, Tản mạn.... thì không.